Alışveriş merkezleri ile perakende markaları arasında uzun süredir devam eden kira ve ciro gerilimi yeni bir boyut kazandı. AVM yatırımcıları, bazı markaları kasıtlı olarak düşük ciro beyanında bulunmakla suçladı. AYD Başkanı Nuri Şapkacı, bu durumun kira gelirlerinde ciddi kayıplara yol açtığını ve sözleşmelerde fesih hakkının gündeme gelmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye genelinde AVM’lerle perakende markaları arasındaki ilişkilerde süregelen gerginlik, bu kez ciroların gizlenmesi iddialarıyla yeniden alevlendi. Fahiş kira artışları ve ortak giderlerdeki şeffaflık eksikliği gibi gerekçelerle uzun süredir AVM yönetimlerini hedef alan markalar, bu kez yatırımcıların sert eleştirileriyle karşı karşıya kaldı.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, bazı markaların ciro kirası ödemekten kaçınmak amacıyla bilerek düşük ciro beyan ettiğini belirterek, bu durumun AVM’lerin kira gelirlerinde doğrudan kayıplara neden olduğunu vurguladı. Şapkacı, “Kiralarımızı ciro üzerinden hesaplıyoruz. Ancak markaların yaklaşık yüzde 10’u net şekilde yanlış beyanda bulunuyor. Bu, kira gelirimizin azalması ve dolayısıyla temerrüde düşmemiz anlamına geliyor” dedi.
FESİH YETKİSİ TALEBİ: SADECE UYARIYLA YETİNMEK YETERLİ DEĞİL
Ekonomim'de yer alan habere göre; ciro kaçırma sorununun sektörde yıllardır varlığını sürdürdüğünü ifade eden Şapkacı, konuyla ilgili kamu otoriteleriyle görüşmelerin devam ettiğini söyledi. Ancak mevcut yasal çerçevenin yatırımcıları korumaktan uzak olduğunu belirten Şapkacı, “Şu an sözleşme fesih hakkımız yok. Ciroda usulsüzlük tespit ettiğimizde kiracıya söylüyoruz, düzeltme yapılıyor ve kira ödeniyor. Bu da hukuken temerrüdü ortadan kaldırıyor. Oysa ki bu durum güven zedeleyici ve tekrarlanabilir nitelikte” şeklinde konuştu.
Özellikle yeme-içme sektöründe, AVM dışı POS cihazları kullanılarak cirodan kira ödemekten kaçınıldığını iddia eden Şapkacı, “Yiyecek-içecek sektöründe iade olur mu hiç? Ama yapılan tespitlerde iade görünüyorsa burada etik dışı uygulamalar söz konusudur” dedi. Şapkacı, bu tür durumların yaşandığı AVM’lerde 150 mağazadan en az 15-20’sinde benzer sorunların görüldüğünü belirtti.
SATIŞLAR İLK KEZ ENFLASYONUN GERİSİNDE KALDI
AVM’lerdeki ekonomik performansa ilişkin de önemli açıklamalarda bulunan Nuri Şapkacı, markaların nisan ayı itibarıyla enflasyonun altında satış gerçekleştirdiğini söyledi. “Buna daha önce hiç rastlamadık” diyen Şapkacı, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında hemen her segmentte enflasyonun üzerinde seyreden satışların bu yıl gerilemeye başladığını belirtti. Tüketicinin alım gücünün düşmesi ve fiyatların yüksekliği, bu düşüşün temel nedenleri arasında gösterildi.
2026 UYARISI: MAĞAZA KAPANMALARI VE KÜÇÜLMELER YOLDA
2025’in perakende sektörü için zorlu bir yıl olacağını ifade eden Şapkacı, esas kırılmanın ise 2026’da yaşanabileceği uyarısında bulundu. “Eğer ekonomik göstergelerde iyileşme olmazsa, enflasyon ve maliyetler düşmezse, harcamalar da artmazsa, mağaza kapanmaları ve metrekare küçülmeleri kaçınılmaz olabilir” dedi. Özellikle turizm odaklı alışverişin pahalı fiyatlar nedeniyle darbe aldığını ve bu durumun sürdürülebilir olmadığını söyledi.
TURİST HARCAMALARINDA ALARM: DÜŞÜŞ DERİNLEŞİYOR
Türkiye’ye gelen turistlerin alışveriş oranlarında da ciddi bir düşüş yaşandığını belirten Şapkacı, 2023 yılında yüzde 35 oranında azalan turist harcamalarının 2024’te de yaklaşık yüzde 10 düşmesinin beklendiğini aktardı. “Hem uluslararası hem yerel markalar iyi AVM’lere girmek istiyor. Ancak bu AVM’ler doğru yönetilmez, konseptleri iyi kurgulanmazsa, turist alışverişi de bundan zarar görecek” dedi.
