Geçmiş dönemlerde Türkiye’nin ‘bir numarası’ olan Boğaziçi, siyasi çekişmeler yüzünden hızla kan kaybederek 2019’da en başarılı 6’ıncı devlet üniversitesi oldu, 2025’te ise 19’ncu sıraya geriledi. Boğaziçi’nin durumu bir gecede ortadan kaldırılan Şehir Üniversitesi’ni hatırlattı.
BÜŞRA CEBECİ
Akademik yayın sayısı, atıf oranları ve yürütülen bilimsel projelerin sayısı gibi objektif kriterlere göre hazırlanan sıralamada Türkiye’nin en başarılı 20 devlet üniversitesi belirlendi. Hacettepe zirveye yerleşirken son yıllarda siyasetin müdahalesiyle gündemden düşmeyen Boğaziçi Üniversitesi 19. sırada kendine yer bulabildi.
GERİLEME VE TARTIŞMA 2016’DA BAŞLADI
Türkiye’nin en parlak beyinlerinin tercih ettiği Boğaziçi’nin geldiği durum eğitim alanındaki büyük değer için alarm zilleri çaldırdı. 2016’da akademik kadronun yüzde 86’sının oyunu alan Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu’nun rektör yapılmaması ve 2021’de ‘kayyum’ atanmasıyla siyasi çekişmenin alanı haline getirilen üniversitede yıllardır görev yapan pek çok akademisyen ya pasif görevlere çekildi ya da gönderildi. Yeni kadroların ise liyakatten ziyade yönetime uyuma göre şekillendiği iddia edildi. Nitelikli akademisyenlerin kurumdan ayrılması, akademik üretime darbe vurdu.
BAŞARI SIRASI 5 YILDA SÜREKLİ DÜŞTÜ
Boğaziçi, ODTÜ Enformatik Enstitüsü’nün ‘yayın sayısı, atıf ve doktora öğrenci oranı ile bilimsel proje verilerini dikkate alarak yaptığı sıralamada 2019’da 20 kurumun olduğu listede 6’ncı oldu. Ancak Boğaziçi 2019’dan bu yana sürekli kan kaybetti. 2019-2020’de 6., 2020-2021’de 9., 2021-2022’de 10., 2022-2023’te 11., 2023-2024’te 14’üncü sıraya geriledi. En büyük düşüşü 2024-2025 listesinde yaşadı. Hacettepe’nin birinci olduğu sıralamada Boğaziçi önceki yıla göre beş basamak düşerek, 19’uncu sıraya geldi. Boğaziçi’nin durumu siyasi çekişmeye kurban edilen Şehir Üniversitesi’ni hatırlattı.
BOĞAZİÇİ ALARM VERİYOR: 2019’DA 6’NCI, 2025’TE 19’UNCU
Gerileme dönemi: DTÜ bünyesindeki URAP (University Ranking by Academic Performance) Araştırma Laboratuvarı, 2025 yılına ait devlet üniversiteleri sıralamasını kamuoyuyla paylaştı. Akademik yayın sayısı, atıf oranları ve yürütülen bilimsel projelerin sayısı gibi objektif kriterlere göre hazırlanan sıralamada, Türkiye’nin en başarılı eğitim yuvası 337,38 puanla Hacettepe oldu. İstanbul Üniversitesi 314,69 puanla ikinci, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) 293,31 puanla üçüncü sıraya yerleşti. Listeye İstanbul’dan toplam 6 üniversite girdi. Yıllardır bilim yerine siyasetin konuşulduğu Boğaziçi Üniversitesi ise 234,69 puanla 19’uncu sıraya kadar geriledi. Bir dönem dünyanın sayılı akademik kurumlarından olan, mezunlarının havada kapışıldığı, listenin ilk beşinden düşmeyen Boğaziçi’ndeki gerilemenin 2019’dan bu yana devam etmesi düşündürücü bulundu.
KUTUPLAŞMANIN ESERİ
Akademik camia, dramatik düşüşün perde arkasında politik müdahalenin yattığı görüşünde. Tartışmalar, 1 Ocak 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Prof. Dr. Melih Bulu’yu üniversiteye rektör olarak atamasıyla başladı. “1980’lerin askeri vesayet rejiminden sonra ilk kez üniversitemize hiçbir bilgi verilmeden, hiçbir biçimde danışılmadan kurum dışından bir rektör tayin edilmiştir” açıklamasını yapan öğretim üyeleri, kararı protesto etti. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hâl kapsamında çıkarılan 703 sayılı KHK, cumhurbaşkanına doğrudan rektör atama yetkisi vermişti. KHK öncesi Boğaziçi Üniversitesi’nde rektör adaylarından hangisi daha fazla oy aldıysa diğerleri onun lehine çekiliyordu. Böylece cumhurbaşkanı okulun seçtiği kişiyi atamış oluyordu. Erdoğan, 2016’da bu geleneği bozmuş; Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu yerine seçimlere katılmayan Prof. Dr. Mehmed Özkan’ı seçmişti.
ARTIK İLK TERCİH YERİ DEĞİL
Melih Bulu’nun atanması, köklü kurumu karıştırdı. Protesto gösterilerinde çok sayıda öğrenci gözaltına alındı, bazıları tutuklandı. Bulu’nun yüksek lisans ve doktora tezlerinde intihal yaptığı öne sürüldü. Bunun üzerine Erdoğan, 6 ay sonra 15 Temmuz’da yine cumhurbaşkanı kararıyla Bulu’nun yerine üniversitede 1994’te fizik bölümünde ders vermeye başlayan Prof. Dr. Mehmet Naci İnci’yi tercih etti. Bu da gösterileri durdurmaya yetmedi, kutuplaşma daha da arttı. “Kayyum yönetim” diye eleştirilen İnci, farklı görüşlerdeki pek çok öğretim görevlisini ya pasif görevlere çekti ya da doğrudan görevden aldı. “Yeni kadrolar, liyakatten ziyade yönetimle uyuma göre şekilleniyor” iddiaları, tartışmaları alevlendirdi. Hukuk ve İletişim gibi birimler, bir gecede kuruldu. Nitelikli akademisyenlerin ayrılması, doğrudan akademik üretimi etkiledi. Yayın sayılarında ve atıf oranlarında büyük düşüş meydana geldi, uluslararası ortaklıklar zayıfladı. Ülkenin en zeki gençleri, yaşananlar sebebiyle artık Boğaziçi’ni tercih etmekte tereddüt ediyor.
KESKİN DÜŞÜŞ
URAP verilerine göre Boğaziçi Üniversitesi’nin yıllara göre sıralamadaki yeri şöyle...
2019–2020: 6.
2020–2021: 9.
2021–2022: 10.
2022–2023: 11.
2023–2024: 14.
2024–2025: 19.
2025’TE İLK 10 DEVLET ÜNİVERSİTESİ
1- HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
2- ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
3- ANKARA ÜNİVERSİTESİ
4- İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
5- İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
6- GAZİ ÜNİVERSİTESİ
7- İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ-CERRAHPAŞA
8- EGE ÜNİVERSİTESİ
9- ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
10- YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
