Kıdem tazminatı hakkıyla ilgili dikkatten kaçan küçük ayrıntılar, yılların emeğini boşa çıkarabiliyor. İşten ayrılırken, haklı sebepleri olan ancak istifa dilekçesinde bazı ifadeleri kullanan işçinin kıdem tazminatı hakkı ortadan kalkıyor. İşte detaylar...
Yıllarca çalışan ancak haklı nedenlerle istifa eden kişiler, işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatı alarak kenara bir miktar para koyabiliyor. Kıdem tazminatı ile ilgili zaman zaman işverenin koşulları zorlaştırdığı ya da kolaylık sağlamadığı olaylar yaşanabiliyor.
Çalışanın, işten kendi isteğiyle ayrıldığında kıdem tazminatı alabilmek için haklı bir sebep göstermesi gerekiyor.
Ancak haklı sebepleri olduğu halde istifa yazısında 'kişisel sebeplerle', 'gördüğüm lüzum üzerine' gibi ifadeler kullanan çalışanın kıdem tazminatı hakkı kalmıyor. Çoğu çalışan ise istifa sürecindeki ayrıntıları bilmiyor.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, işten ayrılırken dikkat edilmesi gerekenlere ilişkin kaleme aldığı yazısında, "Kanuna göre, işçinin haklı fesih yapabileceği haller şöyle" diyerek haklı nedenleri sıraladı.
Ahmet Kıvanç'ın aktardığına göre, işten ayrılmak için haklı nedenler şöyle:
* Yapılan iş, işin niteliğinden doğan sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
* İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluştuğu işveren ya da başka bir işçi bulaşıcı hastalığa veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
* İşveren iş sözleşmesi yapılırken esaslı noktalardan biri hakkında gerçeğe uygun olmayan bilgi verirse, yanlış vasıflar veya şartlar göstererek işçiyi yanıltırsa.
* İşveren işçinin veya aile fertlerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
* İşçi başka bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğrarsa ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
* Ücret zamanında ve eksiksiz ödenmezse.
* İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süreyle işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
"HAKLIYKEN HAKSIZ DURUMA DÜŞMEYİN"
Yukarıda bahsi geçen durumlarda çalışan ihbar süresini beklemeden iş akdini derhal feshedebilir. İşveren ise bu hallerde istifa eden işçiye kıdem tazminatını ödemek zorunda.
Ahmet Kıvanç'ın aktardığına göre, genellikle işçinin haklı fesih sebebi ücretinin süresinde ve eksiksiz ödenmemesi oluyor. Yine ikinci sırada bayram tatilinde veya mesai ücretinin ödenmemesi yer alıyor. İşçinin ücretini tam ödemeyen, süresinde ödemeyen işveren ise bunun sonuçlarına katlanmak zorunda ancak bunun için işçinin harekete geçmesi gerekiyor.
İşçi bu durumlarda istifa edebilir, işveren ise kıdem tazminatını ödemek zorunda, işveren bunu kabul etmediğinde ise çalışan yargı yoluna gidebilir ve dava açtığında kazanır.
Fakat, bazen işçiler bazı küçük hatalar nedeni ile hakları olanı alamayabiliyor. Hukuki yardım bu anlamda önem arz ediyor.
Ücreti ödenmediği için haklı bir sebebi olan işçi, işverene verdiği istifada şu ifadeleri kullanarak tazminatından olabiliyor: "Kişisel sebeplerle işten ayrılıyorum", "Gördüğüm lüzum üzerine işi bırakıyorum."
Ahmet Kıvanç, bu ifadelerin ortaya çıkaracağı sonuçlara ilişkin şu uyarıda bulunuyor: "İşçi istifa yazısında bu tür ifadelere yer verdiğinde hem kıdem tazminatı hakkını kaybeder hem de işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir."
Yine işçinin dikkat etmesi gereken bir diğer durum, fesih sebebini öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü içinde fesih hakkını kullanmalı.
İşçi geç öğrenirse derhal fesih hakkı fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren bir yıl sonra ortadan kalkar. Ücretin zamanında ödenmemesi durumu devam ediyorsa 6 günlük hak düşürücü süre işlemiyor. 6 gün içinde fesih hakkını kullanan işçi ihbar süresine uymadığı gerekçesiyle ihbar tazminatı ödemez.
KIDEM TAZMİNATI HANGİ DURUMLARDA ALINIR?
Kıdem tazminatı normalde çalışanın emekli olduğu zaman ya da erkek işçinin askerlik durumunda işten ayrılması ile kadın işçinin ise evlendikten sonra bir yıl içinde işten çıktığında alınabiliyor.
Haklı nedenle istifa da kıdem tazminatı hakkı doğurur. Yanı sıra, işe giriş tarihine göre değişen yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren kişi de kıdem tazminatı alabilir.
