Türkiye’nin otomotiv sektöründe büyük umutlar beslediği “elektrikli dönüşüm” planları sürpriz bir engelle karşılaştı. Avrupa’dan gelen son hamle hem yatırımcıları hem de yetkilileri hazırlıksız yakaladı. Özellikle dev Çinli üreticiler için kritik öneme sahip bu karar, Türkiye'de kurulması planlanan fabrikaları ve milyar dolarlık yatırımları adeta durma noktasına getirdi.
Avrupa Birliği’nin (AB) Çinli elektrikli araç (EV) üreticilerine karşı geçtiğimiz ay sessiz sedasız devreye aldığı yeni ticaret ve sanayi stratejisi, Türkiye'nin otomotiv sektöründeki "elektrikli devrim" hedeflerine beklenmedik bir darbe vurdu. Özellikle batarya üretiminde menşe kriterlerini ön plana çıkaran ve katılaştıran AB'nin bu adımı, Türkiye'de fabrika kurma hazırlığında olan veya planlayan Çinli devler BYD, Chery ve MG'nin projelerinde ani bir fren etkisi yarattı. Bir zamanlar büyük umutlarla kamuoyuna duyurulan ve istihdam yaratması beklenen bu dev yatırımlardaki mevcut sessizlik ve yavaşlamanın perde arkasında, Brüksel'in Çin'in küresel EV pazarındaki hakimiyetini kırmaya yönelik bu stratejik hamlesinin yattığı netleşiyor.
AVRUPA'NIN YENİ OYUN PLANI: "BATARYA MİLLİYETÇİLİĞİ" SAHNEDE
Avrupa Komisyonu tarafından "Yeni Otomotiv Sanayi Stratejisi" başlığıyla açıklanan ve sektör uzmanlarınca bir nevi "batarya milliyetçiliği" olarak da yorumlanan yeni eylem planı, kıta Avrupası içinde üretilen elektrikli araçlar ve en kritik bileşenleri olan bataryalar için daha sıkı bir gözetim mekanizması, farklılaştırılmış teşvikler ve potansiyel ticaret kısıtlamaları öngörüyor. Temel amaç, Avrupa'nın batarya tedarik zincirinde Çin'e olan bağımlılığını azaltmak ve kendi yeşil teknoloji sanayisini stratejik olarak koruma altına almak olarak özetleniyor.
AB'nin kararını okumak için tıklayın.
BYD Manisa, Cherry Samsun Hyundai ise o ilimizi seçti! Türkiye elektrikli otomobil üssü oluyor
KİLİT SORUN: BATARYANIN "DOĞUM YERİ" NERESİ?
Bu yeni stratejinin, Türkiye gibi AB ile Gümrük Birliği bulunan ve yoğun ticari ilişkiler içinde olan ülkelerdeki Çin yatırımlarını doğrudan etkileyen en kritik ve can alıcı noktası ise araçlarda kullanılacak batarya hücrelerinin menşei. Plana göre, Çin’de üretilmiş bir batarya hücresiyle donatılan ve Türkiye'de monte edilip Avrupa pazarına ihraç edilmesi hedeflenen elektrikli araçların, AB pazarında çeşitli ek vergiler, ithalat kotaları veya standart dışı muamelelerle karşılaşma riski ciddi şekilde belirginleşti. Bu "batarya menşei belirsizliği", Çinli yatırımcıların Türkiye'de devasa batarya fabrikaları kurma ya da mevcut montaj hatlarını bu yönde genişletme konusundaki iştahını ve fizibilite hesaplarını alt üst etmiş durumda.
DURDURULAN HAYALLER: BYD YAVAŞLADI, CHERY VE MG SESSİZLİĞE GÖMÜLDÜ
AB'nin bu yeni politikasının somut yansımaları, Türkiye otomotiv sektörü için büyük heyecan yaratan projelerde kendini göstermeye başladı. Manisa'da yıllık 150 bin araç kapasiteli bir fabrika kurma çalışmalarına başlayan ve 2026'da üretime geçeceği kamuoyuna açıklanan BYD'nin projesindeki ilerlemenin beklenenden daha yavaş seyretmesi, bir süredir sektörde soru işaretleri yaratıyordu. Benzer bir şekilde, Chery'nin Samsun'da bir fabrika kurmak için ön anlaşma yaptığı duyurulmuş ancak sonrasında projede somut bir ilerleme kaydedilememişti. Türkiye'de fabrika kuracağı öğrenilen bir diğer önemli Çinli marka olan MG'den de uzun bir süredir yeni bir haber alınamıyordu. Tüm bu duraksamaların ve sessizliklerin ardındaki ana nedenin, AB'nin batarya menşei konusundaki bu yeni ve katı duruşu olduğu anlaşılıyor.
TÜRKİYE'NİN AVRUPA'YA AÇILAN EA ÜSSÜ OLMA STRATEJİSİ TEHLİKEDE Mİ?
Çinli üreticilerin Türkiye yatırımlarındaki bu "AB kaynaklı" duraksama, Türkiye'nin Avrupa pazarına yönelik stratejik bir elektrikli araç üretim ve batarya teknolojileri üssü olma vizyonunu da zora sokuyor. AB'nin yeni kuralları, dolaylı olarak Türkiye'yi potansiyel bir "geçiş ülkesi" olarak görme ve Çin menşeli teknoloji ve ürünlerin Avrupa'ya Türkiye üzerinden "kolayca" sızmasını engelleme amacı taşıyor olabilir. Bu durum, Türkiye'nin yatırım çekme politikalarını, Gümrük Birliği avantajlarını ve otomotiv sanayisinin gelecekteki konumunu yeniden ve daha kapsamlı bir şekilde değerlendirmesini gerektirebilir.
Avrupa Birliği'nin yeni ticaret ve sanayi politikaları, küresel tedarik zincirlerini ve uluslararası yatırım kararlarını derinden sarsmaya devam ediyor. Çinli elektrikli araç devlerinin Türkiye'deki yatırım planlarının akıbeti, önümüzdeki dönemde Brüksel ile Pekin arasındaki ticari ve politik ilişkilerin seyrine, ayrıca Türkiye'nin bu yeni ve karmaşık denklemde nasıl bir stratejik pozisyon alacağına bağlı olacak gibi görünüyor. Şimdilik, büyük umutlarla beklenen dev yatırımlar, AB'nin "batarya engeli"ne takılmış bir vaziyette bekleyişini sürdürüyor.
