Alaattin Karaca
Elias Canetti hayat, ölüm, iktidar ve körleşme
İnsanın en güçlü tutkusu, ‘hayatta kalma’ isteğidir herhâlde. Sadece hayatta kalmak değil, daha uzun ve daha iyi yaşamak da… Hayatta kalanın...
Aydınlardaki ‘Bozkırkurdu’ kompleksi
Düşünme; tefekkür ya da tahayyül, bir tür içte yaşama ve zihinsel bir inşa faaliyeti… Dışa karşı kapanmayı ve içte kalmayı gerektiriyor....
Teknolojinin okuma ve yazmaya etkisi
Teknoloji, hayat tarzını olduğu gibi okuma-yazma biçimini ve oranını da etkileyen en büyük güç bugün. Hem okurları hem yazarları, nasıl,...
Yazar endüstrisi
Stephen King, “Yazma Sanatı” (Altın Kitaplar, Çev. Gökçe Yavaş, 2020) adlı eserinde yazarları dört gruba ayırır.Buna göre en alttakiler...
Dünyanın büyük yalnızlığı
İnsan mı yaşadığı dünyaya yabancılaşır, dünya mı insana yabancılaşır?Octavio Paz’ın “Yalnızlık Dolambacı”nı (Cem Yay., Çev....
İçimizdeki Mr. Hyde
Yunus Emre’nin 'Bir ben vardır bende benden içerü' dediği gibi insanın doğasında temel olarak iki ana eğilim, iki ‘ben’ var galiba.Tüm varlıklar...
Muhafazakârların elit zümresi yok!..
Medeniyet ve kültür, kanaatimce şehirlerde güçlenir, orada işlenip imbikten geçirilir.Bundan dolayı bir milleti temsil gücüne sahip olan kültür,...
Sanat ve gerçek
Arthur Rimbaud’nun dediği gibi şairin asıl amacı bilinmezi bulmak, görünmezi görmektir.Onun için sanatkâr, karanlığı delen, eşyanın görünmeyen...
Türk modernleşmesinin poetik yanılgısı
Türk modernleşmesinin Klasik Türk Şiirine yönelttiği önemli eleştirilerden biri, bu şiirin somut gerçeklikten uzak ve soyut olduğu idi.Tanpınar,...
Biyografik romanın dezavantajları ve 'Stefan Zweig’ın Son Günleri'
Biyografik romanın birtakım dezavantajları var.Kanaatimce en büyüğü, yazarın önüne daha başta bir olay örgüsünün, hikâyenin ve gerçeğin...
Şiirin asi çocuğu Arthur Rimbaud
Bir yay gibi çocukluktan itibaren yavaş yavaş gerilir, sonra en uç noktada öfke okunu tüm kutsal ve otoritelere -poetik iktidarlara da- büyük bir...
Şiirin asi çocuğu Arthur Rimbaud
Bir yay gibi çocukluktan itibaren yavaş yavaş gerilir, sonra en uç noktada öfke okunu tüm kutsallara, otoritelere -poetik iktidarlara da- büyük...
Sembollerin arkasındaki hikâye
Bütün ulusların mitolojiden ya da dinden kaynaklanan sembolleri var.Bunların kimi dinî, kimi siyasî, kimi millî anlamlar içeriyor, bazen bir resim,...
Sembollerin arkasındaki hikâye
Bütün ulusların mitolojiden ya da dinden kaynaklanan sembolleri var. Bunların kimi dinî, kimi siyasî, kimi millî anlamlar içeriyor, bazen bir...
Dil, sanat, cinsellik ve psikoloji
Cinsellik, insan varlığının ve psikolojinin en önemli anahtarlarından biri galiba. Gerçi insan sadece ‘cinsel bir varlık’ değil elbette; ama...
Öyküde belirsizlik ve bilinmezlik
Öyküde dedim ama aslında romanda, filmde veya tiyatroda da önemlidir belirsizlik.Geçen gün Ursula L. Guin’in “Yazma Üzerine Sohbetler” (Metis,...
Dorian Gray’in portresi neyi simgeler?
Oscar Wilde’in “Dorian Gray’in Portresi”nin (Can Yay., 2018) kahramanı Dorian, portresini yapan ressam Basil Hallward’la konuşurken; “Her...
Kurgusal karakter yazarına mı tâbi?
Her insanın kendine özgü şartları ve kendi iç mantığı vardır. Hareketleri ve seçimlerinde ana etken bu şartlar ve iç mantıktır.Dolayısıyla...
Oscar Wilde’dan bir kader öyküsü
Bu mümkün değil ama, bir an insanın gelecekte başından geçmesi mukadder bir olaya vakıf olduğunu düşünün!..Oscar Wilde’ın “Lord Arthur...
Bana tiz sümbüle perdesinden bakışlar gönder!
Kişver-i şuarâda özge bir şairdir Hüsrev Hatemi. Çünkü günümüz şairlerinin çoğu hâlde iken onun bir ayağı daima kadim bir bahçede, çoğu...
Dalgınlık
Bugün dalgınlıktan bahsedeceğim; ama önce edebiyatımızın meşhur dalgınlarından Peyami Safa’nın babası şair-i maderzad (anadan doğma şair)...
Görünenle gördüğümüz arasındaki fark
Beş duyu organının nötr olduğunu düşünmüyorum. Duyuların ruhsal hâle göre değiştiği kanaatindeyim.Örneğin görme! Aynı nesneyi iki farklı...
Sanat ve idrak
İnsan, evreni ve olayları, nihayetinde gerçeği, idrak etmek isteyen bir varlıktır. Çünkü diğer yaratılmışlardan farklı olarak ve beş duyu...
Protest soslu ergen romanı
J. D. Salinger’in “Çavdar Tarlasında Çocuklar”ı (YKY., 2019) çok okunan bir roman. Doğrusu, teknik ve dil itibarıyla dikkat çekici bir özgünlüğü...
Yazarına başkaldıran karakter!
Tüm sanatlar kurgusaldır. Eserdeki dünya, sanatkârın zihninde yaratılır ve sonunda yine zihninde öldürülür.Bir Tanrı’dır âdeta sanatkâr....
Nereye gidiyoruz böyle? Eve, hep eve!
İnsan, daima eksiktir! Bu eksikliği sezdiğinde, kalbine bir rüya düşer; kendini tamamlayacak şeyin ötelerde, meçhul bir yerde olduğunu hisseder.Bir...
‘Bir İdam Mahkûmunun Son Günü’nde ceza ve infaz eleştirisi
Victor Hugo’nun “Bir İdam Mahkumunun Son Günü” (Can Yay., 2019) adlı romanı, hukuki bir problem olan cezayı; idam cezasını konu edinir.Eserin...
Unamuno’nun ‘Sis’inde…
Miguel de Unamuno’nun “Sis”i (Türkiye İş Bankası Yay., 2020), zevkle okuduğum romanlardan biriydi.Çünkü yazar, doyumsuz bir felsefi şölene...
Nereye dönsen ‘Tatar Çölü’
Oysa hayat hareket hâlindedir ve değişir. Ama insan aldanmaya görsün bir kere! Başta yadırgadığı, istemediği yere ve şeylere alışır zamanla,...
Duras’nın ‘Sevgili’si, yıkık bir yüzün öyküsü
Sevgili” (Can Yay, 1985) adlı romanında Marguerite Duras, çocukluktan ergenliğe geçen bir kızın cinselliği, cinsellikle beraber bedenini; hatta...
Kazuo Ishiguro’nun Japonya’sı
Oysa değişmeyen hiçbir şey kalmadı.” der, “Değişen Dünyada Bir Sanatçı”nın (YKY, 2018) başlarında yaşlı ressam Ono. Kazuo Ishiguro,...
Yazar, balık ve olta
Kimi yazarlar vardır, başını öne eğmez yazarken, etrafını kollar. Hiç sevmem onları. Akılları yazdıklarında değildir…Yazmak, onlar için...
Çağının yazarı Ömer Seyfettin
Ömer Seyfettin, 6 Mart 1920’de kapadı dünyaya gözlerini. 36 yıllık ömrüne sıkıştırdığı büyük bir hikâye külliyatı, gazete ve dergilerde...
Çağının yazarı Ömer Seyfettin
Ömer Seyfettin, 6 Mart 1920’de kapadı dünyaya gözlerini. 36 yıllık ömrüne sıkıştırdığı büyük bir hikâye külliyatı, gazete ve dergilerde...
Daisy, solgun bir gül oluyor okuyunca
Bir edebî eserin başarısını veya başarısızlığını ölçen asıl özne, kuşkusuz okurlardır.Okurların eğitim ve kültür düzeyleri, zevkleri,...
Daisy, solgun bir gül oluyor okuyunca
Bir edebî eserin başarısını veya başarısızlığını ölçen asıl özne, kuşkusuz okurlardır.Okurların eğitim ve kültür düzeyleri, zevkleri,...
‘Dar Kapı’da aşkın hâlleri
Aşkın nihaî amacı, kavuşmaktır. Ama burada genelde şu soru ihmal edilir: Seven, sevdiğindeki neye kavuşmak ister, neyi arzular?Tolstoy, “Kreutzer...
Sartre’ın varoluş bulantısı
Felsefî bir düşünceyi veya psikolojik bir olayı, bilimsel bir dille kaleme almaktansa, edebî bir form içinde kurgulamak herhâlde daha cazip ve...
Sartre’ın varoluş bulantısı
Felsefî bir düşünceyi veya psikolojik bir olayı, bilimsel bir dille kaleme almaktansa, edebî bir form içinde kurgulamak herhâlde daha cazip ve...
İyi roman bir girdaptır
Tolstoy’un “Kreutzer Sonat” (Zeplin Kitap, 2019)ını okuyan hemen herkesin ilk hissettiği şey, derin bir kalp ağrısıdır herhâlde. Çünkü...
Şu hayalkârın bize yaptığı!
Hikâye, insanın doğduğundan beri ihtiyaç duyduğu bir gıda gibidir. Sanki bir bebek, açlıkla sızlar da, annesinin sütüyle sakinleşir, hatta...
Hepimiz bir Godot bekleriz…
Hayat karşısında kendini iradesiz, çaresiz, savunmasız hisseden insanın ‘varolmak’tan duyduğu azap, Beckett’in eserlerinin ana temasıdır....
Virginia Woolf, kalabalık, parçalanma, çok seslilik
Kalabalık, evet kalabalık!.. I. Dünya Savaşı’nın hemen sonrası, bir Haziran sabahı, Londra. Otomobiller, otobüsler, parklar, vitrinler arasında...
Yaşasın yeraltı!..
Dostoyevski’nin “Yeraltından Notlar”ı (Alter Yay., 2009), bazı yönlerden Camus’nün “Düşüş”üne benzer. Meselâ iki romanda da ana...
Akıntıya karşı yüzmek
Özgünlük, sanatın asıl niteliği ve amacıdır. Özgün olan, yeni ve doğurgandır, kendini de başkalarını da değiştirme gücüne sahiptir....
Katı olan her şey buharlaşıyor
Kurgu tekniği itibarıyla bir romandan çok roman kahramanının okurla yaptığı felsefî ve psikolojik bir söyleşi gibidir Luigi Pirandello’nun...
Evvel sen de yücelerden uçardın
Albert Camus’nün “Düşüş” adlı romanını okuduktan sonra Karacaoğlan’ın; “Evvel sen de yücelerden uçardın/ Şimdi enginlere indin...
Türk romanında eksik olan
Roman, bence edebiyatın insanı, çevresini, insanın kendisi, doğa ve tarihle olan ilişkisini anlatmaya en elverişli türüdür. Çünkü yazarın...
